Ngày càng nhiều các đội bóng sử dụng sơ đồ 4-2-3-1, nơi tôn vinh các hộ công - những người vẫn được gọi là số 10 trong môn bóng đá.
Ngay cả một HLV bị coi là đã lỗi thời và luôn trung thành với sơ đồ 4-4-2 như Roy Hodgson cũng đang sử dụng sơ đồ 4-2-3-1. Ở 2 trận gần nhất của ĐT Anh, Hodgson đều bố trí đội hình 4-2-3-1 với cặp tiền vệ trung tâm là Steven Gerrard - Frank Lampard còn người chơi tiền vệ công ở ngay phía sau tiền đạo cắm là Tom Cleverley.
Ông thầy của Cleverley tại Man Utd là Sir Alex Ferguson cũng từng là một tín đồ của sơ đồ 4-4-2 giống như Hodgson. Thế nhưng sau khi chiêu mộ Shinji Kagawa từ Dortmund và Robin van Persie từ Arsenal, chiến lược gia người Scotland đã cho M.U chơi với sơ đồ 4-2-3-1 với Van Persie đá ở vị trí mũi nhọn còn Kagawa hỗ trợ cho anh.
Không giống như Cleverley, Kagawa là một số 10 đích thực. Hộ công là vị trí duy nhất mà ngôi sao người Nhật Bản có thể phát huy hết khả năng của mình. Kagawa sẽ không thể đá tiền vệ trung tâm vì thể hình quá nhỏ con. Cleverley thì khác. Tại M.U, anh vẫn đá ở khu trung tuyến trong bối cảnh Kagawa giữ vai trò của một số 10.
Kagawa là mẫu cầu thủ tương tự với Eden Hazard tại Chelsea, Gylfi Sigurdsson tại Tottenham và Santi Cazorla tại Arsenal. Ngoài những đại gia của Premier League, rất nhiều CLB mạnh khác ở các quốc gia châu Âu cũng đang sử dụng sơ đồ 4-2-3-1. Điển hình như Dortmund và Real Madrid - 2 đội đã vô địch Đức và Tây Ban Nha mùa trước với sơ đồ này.
Vậy điều gì khiến 4-2-3-1 đang trở thành một thứ mốt thời trang hay một xu hướng đối với các đội bóng mạnh tại Lục địa già như hiện nay? Giống như tiền thân của nó là sơ đồ 4-5-1, sơ đồ 4-2-3-1 giúp các đội bóng chiếm ưu thế ở khu vực giữa sân với 5 tiền vệ. Nhưng 4-2-3-1 hơn 4-5-1 ở chỗ việc xếp 3 tiền vệ công lên cao hơn sẽ tạo nhiều khoảng trống cho 2 hậu vệ biên băng lên hỗ trợ tấn công.
Mặt khác, 2 tiền vệ biên vẫn có thể lui về hỗ trợ phòng ngự mỗi khi đối phương có bóng. Ngoài ra, 2 tiền vệ trung tâm cũng sẽ đảm đương trách nhiệm này nếu cần thiết. Nói đơn giản, sơ đồ 4-2-3-1 là sơ đồ dễ chuyển, đồng thời có thể chuyển nhanh từ tấn công sang phòng thủ và ngược lại nhất, trong các sơ đồ đã được ra mắt của bóng đá thế giới.
Vậy sơ đồ 4-2-3-1 là sơ đồ thiên về tấn công hay thiên về phòng thủ? Câu trả lời tùy thuộc vào những con người được một HLV sử dụng cho sơ đồ này và cách tiếp cận trận đấu mà ông ta muốn các học trò của mình áp dụng. Ví dụ rõ nhất là Chelsea dưới quyền Roberto Di Matteo.
Mùa trước, The Blues của Di Matteo đã lên ngôi tại Champions League bằng sơ đồ 4-2-3-1 với một lối phòng ngự kỉ luật, chắc chắn. Nhưng mùa này cũng với sơ đồ ấy, chiến lược gia người Italia đã biến đội bóng Tây London thành một tập thể chơi tấn công quyến rũ và đẹp mắt với một số 10 đích thực là Hazard, chơi ngay sau Fernando Torres.
Chỉ với một sơ đồ mà một đội bóng có thể chơi theo nhiều cách khác nhau. Đó chính là ưu điểm lớn nhất của sơ đồ 4-2-3-1 trong thời buổi mà sự đa năng luôn được đề cao.
(Theo Bongdaplus)
