Khi còn là một cậu bé, Xavi Herandez chỉ thích giữ gôn. Còn bây giờ, anh là trái tim của đội tuyển Tây Ban Nha trong cả ba chiến thắng vang dội vừa rồi giúp đội bóng áo đỏ đi vào lịch sử. Những đường chuyền như có khả năng ngoại cảm của anh khiến các đồng đội của Xavi ca ngợi, không hề quá rằng anh “chơi bóng với cỗ máy thời gian”.
Bàn thắng thứ hai trong trận chung kết Tây Ban Nha - Italia là một ví dụ điển hình nhất. Xavi nhận bóng ở gần giữa sân, trong bối cảnh hàng thủ đối phương còn nguyên hai lớp, với các tiền vệ áo xanh đang tiến gần đến anh và những hậu vệ Italia vây kín cầu thủ áo đỏ duy nhất ở phía trên lúc đó, Jordi Alba. Một đường chọc khe hoàn hảo đến mức dù chỉ lệnh dù một cm sẽ trở thành đường chuyền hỏng từ Xavi, và Alba đã bỏ lại hai cái bóng áo xanh một cách dễ dàng, đối mặt với Gianluigi Buffon để rồi ghi bàn quyết định trận đấu.
Chúa tể của những đường chuyền
Trên mặt cỏ xanh rì phía dưới khách sạn trú quân của tuyển Tây Ban Nha, ban tổ chức EURO 2012 đã dựng lên một số chú bò tót mô hình, như một màn giới thiệu với các cổ động viên rằng họ sắp đi ngang những nhà đương kim vô địch, cả của châu Âu và thế giới. Tuyển Tây Ban Nha cũng được đảm bảo cảm thấy như ở nhà tại sân tập của họ ở làng Gniewino, Ba Lan, cách thành phố Gdansk khoảng 70 km về phía tây bắc. Trước khi buổi tập bắt đầu, một ban nhạc sẽ chơi bài điệu paso doble truyền thống của Tây Ba Nha.
Còn trên sân, các cầu thủ của ông Vicente del Bosque đang mài giũa những đường chuyền ngắn giúp họ trở nên nổi tiếng ở Barcelona. Xavi, 32 tuổi, gặp nhiều khó khăn vì hàng loạt vấn đề với dây chằng và cơ trong thời gian gần đây. Nhưng khi anh đã trở lại, thì anh luôn là sợi dây chính trong cánh cung của Del Bosque, người cai quản khu vực giữa sân và chơi bóng như một tổng tư lệnh quân đội, như anh vẫn làm dưới thời người tiền nhiệm của Del Bosque, Luis Aragones.
Xavi khởi phát và đã trở thành bậc thầy của lối chơi Tây Ban Nha, ở một trình độ hơn bất cứ ai khác. Vai trò của anh với La Roja còn lớn hơn ở Barcelona. Trang web của Liên đoàn bóng đá Tây Ban Nha thậm chí còn gọi anh là “Chúa tể của những đường chuyền chính xác”. Hậu vệ người Brazil Dani Alves, chơi bên cạnh Xavi ở Barcelona, nói rằng đồng đội của anh không làm gia tăng tốc độ trận đấu bằng những bước chạy thần tốc, mà bằng cách sắp xếp cho các đồng đội phải chạy vào những khu vực nhất định trên sân, bằng các đường chuyền “đi trước tương lai” của anh.
Huấn luyện viên Del Bosque thừa nhận nghệ thuật nhìn thấy trước diễn biến trên sân là sự khác biệt thực sự giữa một cầu thủ tài năng và một thiên tài, bởi những bước chân lắt léo cần nhiều sự rèn giũa, còn những đường chuyền sắc sảo bắt buộc một cầu thủ phải thông minh bẩm sinh. Tùy theo thế trận, Xavi có thể là động cơ, là người bắt nhịp hoặc là bộ não của Tây Ban Nha, kẻ khởi đầu của mọi hành động dây chuyền phức tạp ở một cỗ máy đã trở nên hoàn hảo và một dàn nhạc đẳng cấp thế giới. Chỉ như một bóng ma, nhưng không có Xavi, những tay rê dắt thượng thặng, David Silva, hay những ngọn gió thần tốc, như Alba, sẽ không thể phát huy hết tác dụng ở tuyển Tây Ban Nha.
Trong lối chơi của Xavi, sự chính xác về mặt thời gian quyết định tất cả. Anh có thể tung ra những đường chuyền ngay lập tức làm rối loạn hàng thủ đối phương, cho Lionel Messi ở Barcelona và Silva hoặc Cesc Fabregas ở đội tuyển quốc gia. Khán giả dành những tràng pháo tay vang dội cho cầu thủ bứt tốc và ghi bàn, nhưng Xavi mới là đạo diễn đích thực của mọi kịch bản chiến thắng.
Cựu huấn luyện viên của anh, Joan Vila, nói Xavi là “dấu ấn kiểu gene” của phong cách bóng đá Barcelona. Tài năng mang tính trình diễn cao độ của Xavi chưa được thực sự thừa nhận cho tới mãi bốn năm trước, khi anh có đường chuyền quyết định cho Fernando Torres giúp Tây Ban Nha vô địch EURO 2008.
Người điều khiển
Như một ông chủ trên sân bóng, Xavi có thể chuyển đổi thế trận, thay đổi nhịp điệu và đưa bóng từ phòng ngự sang tấn công chỉ trong tích tắc. Cha anh Joaquim, từng đứng đầu một học viện bóng đá trẻ ở thành phố Terrassa ở Calalan, nói về lối chơi của con trai mình: “Bạn không thể lấy bóng từ chân Xavi vì anh đã chuyền nó mất rồi”. Tài năng không thể tranh cãi giúp bộ sưu tập của Xavi giờ gồm hai chức vô địch châu Âu, một World Cup, ba Champions League và sáu La Liga.
Ngay từ lúc khởi nghiệp, Xavi đã được so sánh với Pep Guardiola, người tiền nhiệm của anh ở khu vực giữa sân tại Nou Camp và sau đó là huấn luyện viên. Một thời gian khá dài, có vẻ như Xavi sẽ không bao giờ thoát ra khỏi cái bóng của Guardiola. “Giờ thì cả thế giới biết đến tôi”, anh nói với báo La Vanguardia mới đây. Nhưng danh tiếng đó không làm Xavi kiêu ngạo, dù giờ thì đã có thể nói chắc chắn rằng anh đã vượt xa Guardiola, cả về thành tích lẫn tầm ảnh hưởng với bóng đá Tây Ban Nha và thế giới.
Những người hâm Xavi đã lập nên một trong Facebook đặt theo kỹ thuật đặc biệt nhất của anh, cú pelopina, khi Xavi xoay người với bóng trong chân, đôi khi trọn một vòng tròn, khiến đối thủ hoàn toàn bị bất ngờ và không hiểu điều gì xảy ra. Trong trận gặp Ireland, Xavi đã trình diễn một phiên bản pelopina như thế: xoay nửa vòng sang phải, rồi lại nửa vòng sang trái. Chính sự toàn diện đó của anh đã giúp Del Bosque mạnh dạn hơn nhiều với sơ đồ không tiền đạo, tạo nên một trong những nhà vô địch đặc sắc nhất lịch sử ở EURO 2012.
Sơ đồ này không dựa vào các tốc độ chạy của các cầu thủ, mà dựa vào tốc độ tư duy của họ, với cả sáu tiền vệ đều có thể tham gia tấn công. Mà nói về tốc độ tư duy bóng đá, thì trên thế giới lúc này, có lẽ không ai hơn được Xavi. Nhưng điều quan trọng là bất chấp tài năng nổi bật, Xavi lúc nào cũng kềm chế được cái tôi của mình để phục vụ cho toàn đội bóng, điều anh đã được dạy ở lò đào tạo trẻ La Masia. Cha anh đưa Xavi tới học viện trẻ của Barcelona khi anh mới sáu tuổi, với phần thưởng đầu tiên trị giá 23,5 euro, khi anh 11 tuổi. Xavi đã dùng số tiền đso mua cho mẹ mình một cái lò nướng bánh.
Tới năm 13 tuổi, anh vẫn ngủ chung giường tầng với em gái, nhưng khi người ông qua đời, Xavi chuyển vào phòng của bà để bà không phải ngủ một mình. Chính nhờ những giá trị gia đình đó, theo lời Xavi, giúp anh lớn lên “là một người tốt”. Điều đó cũng được thể hiện trên sân bóng, khi Xavi không bao giờ cần đến tiểu xảo để chiến thắng.
(Theo Thể Thao Văn Hoá)
ĐT Tây Ban Nha
