Thomas Tuchel: Người ám ảnh sự hoàn hảo

Christian Heidel bật cười khi nhớ lại câu chuyện tóm tắt sự ám ảnh của Thomas Tuchel với từng chi tiết. Giám đốc thể thao của Mainz 05 chia sẻ: “Lúc đó chúng tôi đang tập huấn ở Áo và chuẩn bị có cuộc đối đầu Olympiakos. Thomas nhìn kỹ bãi cỏ, đo chiều cao và ngửi. Cậu ấy phấn khích về cái sân này đến mức muốn tôi mời nhân viên chăm sóc mặt sân này về Mainz. Ngày hôm sau, nhân viên chăm sóc mặt sân gọi điện cho tôi và nói: “Tôi nghe nói chúng ta sẽ thảo luận về hợp đồng gì đó phải không”. Thỏa thuận không diễn ra nhưng nó cho thấy cậu ấy là người cầu toàn như thế nào.

 

Heidel, người đưa Tuchel vào vị trí HLV trưởng Mainz vào năm 2009, không phải người đầu tiên ngạc nhiên về mong muốn tìm kiếm sự hoàn hảo của chiến lược gia người Đức. Hans Komm, giáo viên thể dục ở trường trung học Simpert-Kraemer, nhớ về một người yêu thể thao sở hữu bộ não chiến thuật đáng kinh ngạc dù mới chỉ là thiếu niên.

 

“Tôi thấy điều đó khi cậu ấy đổi cầu thủ trong đội mình suốt một buổi tập bóng chuyền với mục đích giành chiến thắng”, Komm nói. “Cậu ấy thể hiện tính kỷ luật tuyệt vời khi đã đặt ra trong đầu mình một mục tiêu cần đạt được. Tôi chưa bao giờ thấy cậu ấy uống rượu. Cậu ấy rất thân thiện, nhưng đôi khi nói chuyện với bạn bè, cậu ấy hay to tiếng hoặc quở trách khi người đó tâng trái bóng chuyền bằng chân”.

 

Tuchel, người lớn lên ở thị trấn nhỏ Krumbach (Bavaria), từng là cầu thủ xuất sắc nhất trong lớp và giúp đội bóng của mình lên ngôi tại giải vô địch các trường trung học Đức tại Berlin năm 1987. Ông là ngôi sao của TSV Krumbach và con đường sự nghiệp của ông dường như đã đi đúng hướng sau khi gia nhập FC Augsburg vào năm 1988.

 

Tuy nhiên chặng đường nào cũng có nhiều chướng ngại vật. Là một hậu vệ thông minh nhưng hơi chậm, Tuchel đã bị Augsburg thải loại vào năm 1992 và sau đó đến Stuttgart Kickers. Nhưng tại đây ông cũng chật vật tìm chỗ đứng nên vào năm 1994, Tuchel gia nhập SSV Ulm. Viễn cảnh trở nên tươi sáng khi đội bóng hạng 3 Đức lúc ấy bổ nhiệm Ralf Rangnick làm HLV trưởng trong 3 năm.

 

Rangnick, người được coi là cha đẻ của bóng đá Đức hiện đại, đã giúp Tuchel mở mang tầm mắt về lối chơi định hướng vị trí. Tuy nhiên, khi Ulm được thăng hạng lên Bundesliga 2 vào năm 1998, niềm vui của Tuchel không trọn vẹn vì chấn thương đầu gối dai dẳng buộc ông phải giải nghệ khi mới 25 tuổi. Cuộc sống của ông rẽ sang hướng khác, vì vậy ông quyết định học quản trị kinh doanh và làm nhân viên phục vụ quán bar ở Stuttgart.

 

Thế nhưng, hành trình đó không kéo dài. Heidel miêu tả Tuchel là một người “nghiện bóng đá”, giám đốc thể thao của Mainz nói rằng ông không biết ai hiểu về bóng đá hơn Tuchel. Trong khi đó Andreas Rettig, giám đốc thể thao của Augsburg vào giai đoạn Tuchel là HLV đội U19 Augsburg năm 2005, thì nhớ đến một người khắt khe và “tin tưởng hoàn toàn” vào những ý tưởng của bản thân.

 

Heidel chia sẻ: “Cậu ấy nghĩ về bóng đá 24/7. Mọi buổi tập đều phải hoàn hảo. Trước đó, trận đấu đã diễn ra trong đầu cậu ấy rồi. Cậu ấy cần mọi thứ diễn ra theo kế hoạch, đặc biệt là kỷ luật chiến thuật: cầu thủ phải đứng đâu, di chuyển ra chỗ nào. Điều này khiến những đội bóng do Thomas dẫn dắt thực sự là đối thủ khó chịu với đội khác”.

 

Tuchel đã trở lại với bóng đá khi Rangnick, HLV trưởng Stuttgart thời điểm đó, mời ông là HLV đội U15. “Anh ấy là HLV trưởng đầu tiên của tôi ở một CLB chuyên nghiệp. Đó thực sự là một cấp độ khác”, Andreas Beck, cựu tuyển thủ Đức, chia sẻ.

 

Beck không ngạc nhiên khi thấy cảm xúc của Tuchel luôn bùng nổ trong các trận đấu của Chelsea. Thi đấu cho chiến lược gia 47 tuổi thực sự rất mệt và làm việc với ông thì rất khó. Trước khi đến Chelsea vào tháng 1, Tuchel nổi tiếng là một người nóng tính. Trong giai đoạn làm HLV trưởng Borussia Dortmund từ 2015 đến 2017, ông không có nhiều bạn. Và dù gặt hái thành công ở Paris Saint-Germain với cú ăn ba quốc nội mùa trước, ông đã bị sa thải trước đêm Giáng Sinh vì bất đồng với giám đốc thể thao Leonardo về chính sách chuyển nhượng.

 

Christian Heidel chia sẻ: Thomas muốn tham gia vào mọi quyết định. Cậu ấy không phải kiểu HLV mà bạn có thể đưa 10 hay 12 cầu thủ và nói: ‘Dùng đi nhé’. Mọi người gặp may vì cậu ấy thường thắng trận nhiều hơn là thua. Nếu thua thì nó gần như trở thành nỗi đau thể xác. Cậu ấy giàu cảm xúc lắm. Thomas nổi nóng với cầu thủ vì cậu ấy khát khao giành chiến thắng. Nhưng sau trận, cũng chính cậu ấy là người sẽ ôm các cầu thủ”.

 

Dù thừa nhận là đã có những khoảnh khắc khó xử khi Tuchel kết thúc hành trình tại Mainz vào năm 2014 nhưng Heidel cho biết cả hai vẫn giữ mối quan hệ tốt đẹp. Trong khi đó, Beck khẳng định: “Thomas là người tốt, tin tôi đi”.

 

Trở lại với hành trình sự nghiệp của Tuchel, ông huấn luyện Andreas Beck một lần nữa sau khi lên đội U19 Stuttgart vào năm 2014. “Anh ấy có mối quan hệ gắn bó với các cầu thủ. Mối quan hệ giữa chúng tôi không chỉ là HLV - cầu thủ mà chúng tôi là những người anh em. Các cầu thủ khác như Mario Gómez, Sami Khedira, Adam Szalai cũng cảm nhận điều đó”, Beck tiết lộ.

 

“Anh ấy đánh giá cao những người sẵn sàng chịu khổ. Sau đó anh ấy sẽ cung cấp thông tin và năng lượng cho bạn. Anh ấy sẽ không nói lời đường mật với bạn chỉ vì bạn tốt. Bạn phải làm điều gì đó thì mới được khen. Anh ấy từng bảo rằng: ‘Cái lúc tôi phê bình các cậu thì các cậu phải biết mình đã làm sai điều gì đó’”.

 

Dù Tuchel đã dẫn dắt Stuttgart giành chức vô địch giải U19 vào năm 2005 nhưng CLB thì khá mệt mỏi vì cá tính của ông. Chính vì vậy, họ quyết định không gia hạn hợp đồng với Tuchel và từ đó mở ra cánh cửa để Augsburg chiêu mộ.

 

Lúc đó, Tuchel chưa có đủ bằng của UEFA, chính vì vậy ông phải dành 6 tháng rưỡi để học ở Cologne. Người dạy ông là Erich Rutemöller, cựu trưởng phòng đào tạo HLV của Hiệp hội bóng đá Đức. Rutemöller tiết lộ: “Cậu ấy hiểu về khoa học huấn luyện, y tế thể thao, sinh lý học và tâm lý học. Cậu ấy là một học viên rất giỏi. Cậu ấy khá trầm tĩnh, chủ yếu quan sát và lắng nghe. Cậu ấy rất thông minh, biết phải làm gì và làm sao để hòa hợp với những người khác cùng tham gia. Nhưng trong các bài giảng thì cậu ấy không phải người nổi bật”.

 

Dù vậy, tại Augsburg, Tuchel vẫn biết cách chứng tỏ sự hiện diện của mình. Giám đốc thể thao Andreas Rettig cho biết: “Cậu ấy gặp vấn đề với các trọng tài. Sau khi chúng tôi bị Hiệp hội bóng đá Bavaria phạt vì hành vi của cậu ấy, tôi bảo cậu ấy là hãy tự trả tiền phạt. Cậu ấy đáp: ‘Vâng, tôi chịu trách nhiệm về hành vi của mình’. Tiền bạc không phải vấn đề với cậu ấy, điều cậu ấy quan tâm là tham vọng. Cậu ấy muốn giành chiến thắng chứ không nghĩ đến việc bình tĩnh hơn để tiết kiệm vài Euro”.

 

Bên cạnh đó, Tuchel cũng muốn học hỏi nữa. Khi đang làm việc ở Augsburg, ông đã mời học trò cũ Andreas Beck, lúc đó đang ở Hoffenheim, đến để hỏi về Rangnick, HLV trưởng Hoffenheim. Điều mà Tuchel muốn biết là Hoffenheim có những điều đổi mới gì.

 

Và trong giai đoạn này, một danh tính đã được hình thành. Tuchel được đôn lên làm HLV của Augsburg II và giúp đội bóng chơi thứ bóng đá hấp dẫn. Tuy nhiên, Rettig cảm thấy hơi thất vọng. “Ở cấp độ này, có một khoảng cách lớn giữa ý tưởng của cậu ấy và chất lượng của các cầu thủ”, ông chia sẻ.

 

Với mong muốn tìm thử thách mới, Tuchel trở thành HLV trưởng U19 Mainz vào năm 2018. Christian Heidel chưa bao giờ gặp một HLV thú vị như thế dù chính ông đã làm việc với một HLV xuất sắc khác là Jurgen Klopp. Ông nhớ lại thời điểm U19 Mainz giành chức vô địch ngay trong mùa giải đầu tiên của Tuchel bằng cách đánh bại U19 Dortmund trong trận đấu quyết định: “Tôi đã xem trận đấu cùng Jurgen. Sau trận, Jurgen nói: “Dù Dortmund có 10 cầu thủ giỏi hơn nhưng họ thua một đội bóng tốt hơn”.

 

Heidel đặt cược một canh bạc và mời HLV thời điểm đó mới 35 tuổi vào vị trí HLV trưởng Mainz 05 đầu mùa giải 2009/2010. Tuchel bất ngờ. Khi đó, Mainz vừa mới được thăng hạng lên Bundesliga nhưng tầm ảnh hưởng của ông đã hiện rõ. Đội bóng của ông mang tới hơi thở tuyệt vời: nhanh, linh hoạt về chiến thuật và có tổ chức. Tuchel là một nhà cách tân. Ông bỏ phần góc trên sân tập để cải thiện khả năng chuyền bóng và di chuyển của các học trò. Ông yêu cầu các cầu thủ cầm bóng tennis để họ không được kéo áo đối phương.

 

Không lạ khi Tuchel được gọi là giáo sư bóng đá. Tuy Mainz là CLB nhỏ nhưng đã gây tiếng vang bằng cách đánh bại Bayern Munich vào tháng 9 năm 2010. “Suốt nhiều năm tôi dùng chiến lược đó trong bài giảng để lấy làm ví dụ về tư duy chiến thuật. Họ chơi sơ đồ 4-3-1-2 rất thú vị. Quả thực cậu ấy có kế hoạch tấn công và phòng thủ rất rõ ràng”, ông Erich Rutemöller chia sẻ.

 

Mainz trở thành ngựa ô khi giành quyền tham dự Europa League vào năm 2011 và đánh bại Bayern Munich thêm lần nữa. Lúc đó ban huấn luyện của Tuchel đã đọc báo và thấy một blog chiến thuật có tên Spielverlagerung. Hai blogger trẻ của trang blog ấy là Rene Maric và Martin Rafelt sau này lần lượt là trợ lý HLV trưởng Borussia Mönchengladbach và trợ lý HLV trưởng Hajduk Split. Khi đó, những phân tích của họ gây ấn tượng và Benjamin Weber, chuyên gia phân tích video của Tuchel, đã mời cả hai đến gặp HLV trưởng Mainz. Maric và Rafelt được đề nghị viết các báo cáo trinh sát đối thủ cho Mainz.

 

Martin Rafelt cho biết: “Thomas rất cởi mở. Anh ấy quan tâm đến chúng tôi. Anh ấy muốn chung tôi viết những ý tưởng của chúng tôi về cách cải tiến lối chơi. Anh ấy nói rằng điều đó điên rồ hay ngu ngốc cũng được nhưng cứ viết hết ra.

 

Mọi người hỏi tôi một bài viết của tôi về Swansea. Bài này nói về mùa giải đầu tiên của Swansea ở Premier League và họ đánh bại Man City. Bài viết nói về việc giành chiến thắng khi chơi với tư cách đội cửa dưới. Mainz lúc đó vẫn chủ yếu chơi phản công. Còn với Swansea, điều thú vị là tuy họ là cửa dưới nhưng họ vẫn kiểm soát bóng. Thomas tò mò và muốn tìm ra những điều ông chưa hiểu”.

 

Mainz trở thành một trong vài đội có khả năng bẻ gẫy Bayern Munich của Pep Guardiola. “Trên một chuyến xe buýt của đội từng chiếu một bộ phim tài liệu về Guardiola. Họ chiếu một bản đồ nhìn giống như một miếng vài có các đường đan. Tuy nhiên, đó là biểu đồ đường chuyền của các cầu thủ của Guardiola và Thomas nghiên cứu nó suốt 2 tiếng. Cậu ấy ám ảnh với biểu đồ này”, Heidel nói.

 

Nhưng Tuchel cần nhiều hơn thế, và ông quyết định rời Mainz để nghỉ ngơi trong 1 năm. Trong quãng thời gian đó, ông từng trò chuyện về chiến thuật với Guardiola trong một bữa tối tại một quán bar ở Munich. Tình bạn giữa hai người nảy nở và Tuchel trở thành đối thủ của Bayern khi ông gia nhập Dortmund vào năm 2015. Tuchel mang tới nguồn năng lượng mới và Dortmund chơi thứ bóng đá hấp dẫn trong mùa giải đầu tiên của ông, qua đó khiến Guardiola rất vất vả mới có được chiếc đĩa bạc cuối cùng ở Bayern trước khi gia nhập Man City.

 

Nhưng mối lương duyên không kéo dài được lâu. So với Klopp, Tuchel xa cách với ban lãnh đạo hơn và mối quan hệ giữa hai bên ngày càng căng thẳng. Dortmund không thể giữ chân những cầu thủ giỏi nhất và Tuchel không giấu được sự thất vọng. Điều đó khiến các cầu thủ mệt mỏi. Tâm trạng của ông ngày càng u ám hơn khi một kẻ có tên Sergei Wenergold cố gắng đánh bom xe buýt của Dormtund trước trận tứ kết Champions League với Monaco vào tháng 4 năm 2017.

 

Mối quan hệ giữa Tuchel và ban lãnh đạo Dortmund gần như không thể hàn gắn sau vụ tấn công ấy, và chiến thắng trước Wolfsburg ở chung kết cúp quốc gia là không đủ để ngăn Tuchel tránh khỏi việc phải ra đi vào cuối mùa giải thứ hai. Giám đốc điều hành Hans-Joachim Watzke đã gọi nhà cầm quân người Đức là “một người khó chịu”.

 

Sau đó, Tuchel từ chối Bayern Munich trước khi gia nhập PSG vào năm 2018. Đến Giáng sinh năm ngoái, ông bị PSG sa thải. Mất mát của PSG lại giúp Chelsea hưởng lợi. Kể từ khi thay thế Frank Lampard, Tuchel đã gây ấn tượng bởi tính cách ấm áp và sự nhạy bén trong chiến thuật. Ông đã biến Chelsea thành một khối gắn kết. Dù vậy, sắp tới họ có thể chiến thắng Man City hay không phụ thuộc vào việc Tuchel giải mã các bản đồ chuyền bóng của Guardiola thế nào. Và ông cần một kế hoạch hoàn hảo.