Spygate: Khi Marcelo Bielsa khiến Frank Lampard phẫn nộ

“Tôi biết tinh thần của bóng đá Anh. Hình phạt mà tôi phải nhận, theo những gì các nhà chức trách yêu cầu, cho tôi biết rằng hành động ấy không nên lặp lại. Đây có thể xem là một bài học cho tôi”, HLV Marcelo Bielsa chia sẻ trong cuộc họp báo vừa qua.

 

Vòng đấu này, Leeds United sẽ chạm trán Chelsea. Marcelo Bielsa sẽ gặp lại Frank Lampard. Họ không xa lạ gì nhau khi đã từng đụng độ ở Championship, thời điểm Super Frankie còn dẫn dắt Derby County. Bielsa khi đó đã tạo nên một trong những sự việc gây tranh cãi nhưng cũng đầy sức hấp dẫn ở Championship.

 

“Hành động ấy không nên lặp lại”, đó là cách cựu HLV trưởng Bilbao ám chỉ đến vụ việc ông cử một trợ lý của mình đến sân tập của Derby County để theo dõi, do thám và rồi sau đó bị lực lượng chức năng “bắt tại trận”. “Spygate” là từ mà truyền thông Anh dùng để gọi câu chuyện này. Và rồi sau đó, Bielsa đã dùng chính nó để một lần nữa khiến tất cả mọi người phải kinh ngạc bởi cá tính và phong cách thú vị của ông.

 

Giữa tháng 1 năm 2019, Leeds United chuẩn bị đối đầu Derby County. Trong một buổi tập của Derby, thành viên đội bóng đã nói với cảnh sát về một người đàn ông “có hành động đáng ngờ” bên ngoài sân tập. Anh ta sau đó được phát hiện là một người của Leeds. Điều đó khiến HLV Frank Lampard hết sức tức giận. 

 

Chiến lược gia người Anh bày tỏ quan điểm: “Trên khía cạnh của một người làm thể thao thì điều đó thật quá tồi tệ. Nếu mọi người nói về khía cạnh văn hóa và bảo rằng ‘tôi cũng làm thế ở những nơi khác và chẳng có vấn đề gì’ thì tôi không tin đâu. Nó đã làm gián đoạn quá trình tập luyện của chúng tôi. Mọi người sẽ nói tôi đang dùng nó để biện hộ nếu kết quả sau trận không tốt, nhưng tôi sẽ vẫn nói như thế sau trận dù chúng tôi thắng, thua hay là hòa đi chăng nữa”.

 

Kết quả chung cuộc, Leeds giành chiến thắng 2-0 trên sân nhà Elland Road, nhưng tất nhiên là Bielsa chưa xong chuyện. Ông cần phải đưa ra lời giải thích về hành động của mình bởi nó gây tranh luận không chỉ ở Anh mà còn khắp thế giới. 

 

“Tôi chịu trách nhiệm cho việc đó. Vấn đề không phải là nó vi phạm luật hay không, đúng hay sai mà vì Frank Lampard và Derby cảm thấy đó là hành động không đúng đắn còn tôi đã hành xử không tốt.

 

Ngày hôm qua tôi đã nói chuyện với Frank Lampard, cậu ấy bảo rằng tôi không tôn trọng luật chơi sòng phẳng. Tôi có quan điểm khác, nhưng điều quan trọng là những gì Frank Lampard và Derby nghĩ.

 

Tôi là người duy nhất chịu trách nhiệm vì tôi không xin phép Leeds để làm điều đó. Tôi không cố biện minh bởi tôi đã làm điều này từ các trận đấu vòng loại World Cup khi còn dẫn dắt Argentina. Nó không phạm luật, chúng tôi thực hiện một cách công khai và chúng tôi nói trong các cuộc họp báo”, HLV Bielsa chia sẻ trên Sky Sports sau trận.

 

CLB Leeds United bị Liên đoàn Bóng đá Anh phạt 200.000 bảng và Bielsa đã tự lấy tiền túi của mình để nộp phạt. Nhưng có lẽ chừng đó chia sẻ của ông là chưa đủ. 5 ngày sau trận đấu, nhà cầm quân người Argentina tổ chức một cuộc họp báo.

 

Rất nhiều phóng viên, nhà báo đã chờ ở khu huấn luyện Thorp Arch của Leeds từ sớm. Những cuộc thảo luận diễn ra sôi nổi. Họ không biết Bielsa sẽ nói gì, giải thích ra sao và liệu ông có từ chức sau lùm xùm ấy hay không. Bộ phận truyền thông CLB cũng không nêu quá chi tiết hay cụ thể về sự kiện này.

 

Và tất cả bước vào phòng. Bielsa xuất hiện còn các trợ lý của ông thì đứng ở một góc. Một vài chiếc máy chiếu được xếp ở gần một màn chiếu. Một màn hình PowerPoint hiện ra với đầy đủ các con số, mô hình và dữ liệu. Bielsa biến cuộc họp báo này thành một buổi diễn thuyết của chính mình. Ông không biện hộ mà chỉ đơn thuần là lý giải những việc mình làm.

 

Ông dùng buổi chiều hôm đó để cho giới truyền thông thấy những phân tích của mình về Derby County. Suốt 66 phút diễn thuyết đó là những đánh giá chi tiết của ông về đối thủ: sơ đồ chiến thuật mà Derby sử dụng, số phút thi đấu của từng cầu thủ, những dấu hiệu và phương thức tổ chức các tình huống bóng chết cũng như cách bố trí hàng phòng ngự và tấn công.

 

Bielsa đã đánh giá mọi trận đấu của Derby County trong mùa giải 2017/2018. The Athletic tiết lộ chiến lược gia người Argentina chỉ ra rằng sau 31 trận đã đấu (đến thời điểm đó) của Derby ở Championship mùa giải 2018/2019, Lampard thường sử dụng sơ đồ 4-3-3 trong đó thời gian Mason Mount chơi ở vị trí tiền vệ trung tâm lệch phải chiếm 49% số phút thi đấu và khi đá tiền vệ trung tâm lệch trái là 22% số phút thi đấu. Derby dưới thời Lampard lúc đó cũng thường xyên đá sơ đồ 4-2-3-1 và vị trí của Mount sẽ thay đổi, nhưng nhìn chung hệ thống chiến thuật khá ổn định.

 

Ngoài ra, một trong những slide đầu tiên mà Bielsa trình chiếu là một bảng phân tích đơn giản các kết quả, thứ đầu tiên để xác định đội mà Leeds sắp gặp đang trong một “chu kỳ tích cực hay tiêu cực”. Mọi thứ cực kỳ chi tiết. “Trước trận đấu, chúng tôi nắm rõ những hệ thống sơ đồ chiến thuật mà họ sử dụng”, Bielsa khẳng định.

 

66 phút đó hoàn toàn của riêng Bielsa. Ông đã khiến tất cả phải bất ngờ hết lần này đến lần khác. Nhà báo Jonathan Wilson bày tỏ quan điểm cuộc họp báo ấy thực sự đặc biệt - dù những dữ liệu mà ông đưa ra trong đó có thể dễ dàng lấy được từ Wyscout - và lời xin lỗi thực sự đã nâng tầm vị thế huyền thoại của ông.

 

Vấn đề ở đây có lẽ nằm ở khía cạnh văn hóa bóng đá ở mỗi quốc gia. Nhà báo kỳ cựu Henry Winter của tờ The Times (Anh) khẳng định hành vi cử người theo dõi cả Bielsa “hoàn toàn thiếu tôn trọng các đồng nghiệp”. Nhưng trước khi Spygate xảy ra chưa lâu, ở Đức, một tuyển trạch viên của CLB Werder Bremen đã bị phát hiện đang theo dõi buổi tập của Hoffenheim bằng một chiếc máy bay nhỏ không người lái.

 

HLV Julian Nagelsmann của Hoffeinhem khẳng định: “Thực sự tôi không tức giận khi phân tích viên của họ đang làm công việc của mình. Thật đáng khen ngợi nếu họ có thể làm tất cả những gì có thể, cố gắng theo dõi đối thủ”.

 

HLV Pep Guardiola, một người đã làm việc ở cả Đức và Tây Ban Nha, cho biết: “Ở các quốc gia khác, mọi người đều làm thế. Khi tôi huấn luyện Bayern Munich, sẽ có vài người đứng trên ngọn đồi nhỏ, đó là các phân tích viên của đối thủ, họ cầm máy quay và theo dõi những gì chúng tôi thực hiện.

 

Đó là văn hóa của các CLB. Không phải tôi muốn nói là ‘các anh đến làm như thế đi’ mà vấn đề đó là một phần văn hóa”.

 

HLV Ralph Hasenhuttl của Southampton cũng cùng quan điểm: “Tôi cũng đã từng cử những do thám. Gọi là ‘do thám’ nếu các bạn muốn hoặc đơn thuần chỉ là những người khách bình thường. Ở Đức mọi thứ dễ hơn một chút vì họ thích những buổi tập mở nên chẳng có vấn đề gì nếu bị do thám các buổi tập. Tuy nhiên vẫn có một vài buổi tập không công khai và đôi khi bạn phải yêu cầu mọi người rời khỏi đó”.

 

Trong khi đó, cựu danh thủ Gary Neville, người đã từng dẫn dắt Valencia, cũng khẳng việc do thám đối thủ là khá bình thường ở Tây Ban Nha.

 

Nói như thế để thấy Bielsa thực sự đã tin những gì mình làm là đúng bởi có thể khi ấy ông chưa hiểu được văn hóa bóng đá ở nước Anh. Câu chuyện đó phần nào cho thấy Bielsa chuẩn bị các trận đấu, phân tích đối thủ kỹ đến như thế nào, như Guardiola từng chia sẻ gần 10 năm trước về người tiền bối mà ông ngưỡng mộ: “Ông ấy hiểu Barcelona còn hơn cả tôi”.