Phil Foden và dấu chấm hỏi về vị trí sở trường

Sở hữu lối chơi đa năng và biến ảo, Phil Foden vẫn khiến CĐV đặt nghi vấn về thời lượng ra sân hạn chế cùng câu hỏi rằng vị trí nào trên sân mới là sở trường của anh.

Ở tuổi 23, Phil Foden đã đạt được hầu như tất cả các danh hiệu danh giá nhất ở cấp độ CLB với 5 lần lên ngôi tại Ngoại hạng Anh, giành 2 FA Cup, 4 lần vô địch Cup Liên đoàn cùng một chiếc cup C1 cao quý. Tuy nhiên, dù được đánh giá là một trong những ngôi sao sáng của bóng đá Anh ở thế hệ hiện tại, tiền vệ của Manchester City vẫn đang loay hoay tìm cho mình một vị trí xuất phát thường xuyên cả trong màu áo CLB lẫn ĐTQG. 

Trong mùa giải đầu tiên khoác áo The Citizens hồi năm 2017, Foden đã xô đổ hàng loạt kỷ lục, trong đó bao gồm việc trở thành cầu thủ người Anh trẻ nhất xuất phát tại một trận đấu ở Champions League khi mới 17 tuổi 192 ngày. Một năm sau, tiền vệ sinh năm 2000 được bố trí thi đấu trong trận chung kết Cup Liên đoàn khi Manchester City vượt qua Arsenal với tỷ số 3-0. Trước khi bước sang tuổi 18, Foden cùng CLB lên ngôi tại Ngoại hạng Anh, qua đó trực tiếp biến anh trở thành cầu thủ trẻ nhất từng nhận huy chương nhà vô địch.

Trong mắt của giới chuyên môn, Foden được xem là tương lai của bóng đá xứ sương mù. “Cậu ấy là một trong những cầu thủ tài năng nhất mà tôi từng chứng kiến”, Pep Guardiola nói về cậu học trò hồi mùa giải 2018-2019. Ở thời điểm đó, Foden chủ yếu vào sân từ băng ghế dự bị. Cho đến hiện tại, dù đã chứng minh được tầm vóc của bản thân ở các sân chơi đẳng cấp nhất, số 47 của Manchester City vẫn chưa thể đóng vai trò chủ chốt trong màu áo CLB và ĐTQG bởi thời lượng ra sân hạn chế.

Một phần nguyên do đến từ việc không ai biết chắc rằng đâu mới là vị trí thi đấu sở trường của Foden. Khả năng thi đấu linh hoạt là điểm đặc biệt của tiền vệ 23 tuổi. Tuy vậy, điều đó cũng đồng nghĩa Foden sẽ được luân phiên bố trí ở nhiều vị trí trên sân mà không được đóng đinh ở một nơi sở trường. Pep cho biết vào tháng 10/2022: “Foden có thể chơi ở 5 vị trí khác nhau, trong đó có cả hậu vệ biên trái. Cậu ấy từng chơi ở vị trí đó một vài phút và thể hiện khá ấn tượng”.

Kể từ khi gia nhập CLB, Foden đã chứng kiến sự ra đi của nhiều thế hệ cầu thủ, từ những Yaya Touré, David Silva, Leroy Sané, Ferran Torres, Sergio Agüero cho đến Raheem Sterling, Gabriel Jesus, Riyad Mahrez và Ilkay Gündogan. Trong nhiều trận đấu, Foden đã phải thi đấu trám vào vị trí của những cái tên kể trên. Ở trận đấu ra mắt Manchester City, cầu thủ sinh ra ở Stockport được xếp đá thay vị trí của Yaya Toure, thay vì chơi như mẫu số 8 thuận chân trái đá lệch trái như David Silva. Về sau, Foden còn được Pep ưu tiên sử dụng như một số 9 ảo thay cho Aguero và Gabriel Jesus. Ở thời gian ra sân còn lại, tuyển thủ Anh chia sẻ 2 vị trí chạy cánh cùng Mahrez và Sterling.

Dù được trao nhiều cơ hội chơi bóng, nhưng việc không được thi đấu liên tục ở cùng một vị trí khiến phong độ của tiền vệ 23 tuổi không đạt mức ổn định. Tính đến hiện tại, chỉ có 5 lần trong sự nghiệp Foden đá chính 5 trận liên tiếp cho The Citizens.

Suốt sự nghiệp tại Ngoại hạng Anh, Foden mới chỉ có 43 lần thi đấu trọn vẹn 90 phút. Ở mùa trước, dù là người ghi bàn nhiều thứ 2 toàn đội sau Erling Haaland, có tới 13 đồng đội khác có thời gian ra sân nhiều hơn anh. Foden thi đấu tổng cộng 1844 phút trong tổng số 3420 phút tại Ngoại hạng Anh 2022-2023, đạt 53,9%. Trong khi đó trên con đường vô địch Champions League, anh cũng chỉ chơi 381 phút trên tổng cộng 1170 phút có thể và xếp gần ngang bằng với Joao Cancelo - người từng ra đi theo dạng cho mượn hồi tháng 1. 

Thời lượng ra sân của tiền vệ Manchester City ở ĐTQG cũng không khả quan hơn, thậm chí có phần hạn chế hơn. Trong trận thắng Scotland 3-1 mới đây, Foden được xếp đá cánh phải - vị trí gần như được đóng đinh dành cho Bukayo Saka, và ghi được 1 bàn thắng. Sau trận, khi được hỏi liệu bản thân có muốn sử dụng Foden nơi hàng tiền vệ 3 người, HLV Gareth Southgate nói: “Cậu ấy không thường thi đấu ở trung lộ tại CLB. Bạn phải nói chuyện với Pep, HLV xuất sắc nhất thế giới. Ông ấy sử dụng Foden ở cánh nhằm tận dụng khả năng rê dắt của cậu ấy”.

Ở Ngoại hạng Anh mùa trước, Foden thi đấu 88% thời gian tại 2 hành lang cánh, với 57% là ở cánh trái. Đó là điểm khác biệt trong chiến thuật của Pep khi sử dụng một cầu thủ thuận chân trái thi đấu tại cánh trái - điều hiếm khi xảy ra bởi lẽ cầu thủ tấn công cần thi đấu ở vị trí nghịch chân thuận nhằm thực hiện các pha cắt vòng trong để tạo đột biến. Đối với Foden, anh cho thấy mình chật vật thế nào khi đa số số lần chạm bóng của tuyển thủ anh đều ở sát đường biên.

Kể cả khi được xếp đá cánh phải, Foden vẫn được Pep yêu cầu chơi rộng nhằm tạo khoảng không ở giữa cho các số 8 băng lên, qua đó làm xô lệch khối phòng thủ của đối phương nhằm giúp Haaland chiếm được vị trí dứt điểm thuận lợi. 

Các thông số của Foden kể từ khi thi đấu tại Ngoại hạng Anh không hề tệ. Từ lần đầu ra sân vào tháng 12/2017, có đến 207 cầu thủ có thời lượng ra sân nhiều hơn anh. Tuy vậy, anh xếp 31 ở số bàn thắng lẫn kiến tạo có được (56). Chỉ có 10 cầu thủ với ít nhất 5000 phút thi đấu có đóng góp vào một bàn thắng nhiều hơn Foden (127 phút/bàn). Cần nhớ rằng đó là thời điểm tiền vệ 23 tuổi mới chỉ vừa chân ướt chân ráo bước lên đội một, và tại Ngoại hạng Anh lúc đó gồm những hảo thủ như Aguero, Harry Kane, Mo Salah hay De Bruyne.

Sau trận đấu với Scotland, khi được hỏi về vị trí sở trường, Foden chia sẻ: “Tôi là một mối đe dọa từ hành lang cánh cũng như ở trung lộ. Hôm nay, tôi chơi như một cầu thủ chạy cánh nhưng được yêu cầu di chuyển bó vào trung tâm thường xuyên. Tôi thích vị trí của mình trong trận đấu hôm nay”. Như Southgate đã nói, việc Foden có thi đấu ở trung tâm tại Tam Sư hay không phụ thuộc vào quyết định của Pep tại CLB. Trước mùa giải, HLV người Tây Ban Nha tiết lộ: “Foden thể hiện điều gì đó đặc biệt khi thi đấu ở trung tâm. Khả năng 1 đấu 1, di chuyển vào vùng cấm và đánh hơi bàn thắng của cậu ấy là vô cùng chất lượng. Việc Gundogan rời đi có thể tạo thời gian thi đấu cho Foden ở vị trí tương tự. Chúng ta hãy cùng chờ xem”.

Có thể thấy Foden ưa thích thi đấu nơi hàng tiền vệ giữa sân, và việc De Bruyne bất đắc dĩ dính chấn thương phần nào có thể tạo thêm cơ hội ra sân cho tuyển thủ Anh. Sau vòng bảng World Cup 2022, chân chạy của Manchester City nói: “Tôi cảm giác như tôi là một số 10, dù là hiện tại hay tương lai. Tôi thích chơi sau lưng tiền đạo, dẫn bóng và tạo ra điều khác biệt. Giờ thì tôi đang thi đấu dạt cánh và tôi cũng có thể làm tốt vai trò này”.

Ở mùa giải thứ 7 tại Ngoại hạng Anh, Foden vẫn đang trên con đường đi tìm vị trí tốt nhất dành cho bản thân. Nếu muốn chiếm một vị trí xuất phát nơi đội hình Tam Sư tại Euro 2024, tiền vệ sinh năm 2000 buộc phải có nhiều thời gian thi đấu ở CLB và chứng minh bản thân phát huy tốt nhất ở khoảng không nào trên sân - điều còn rất mơ hồ đối với các CĐV.