Uruguay: Khi Suarez và Cavani không còn đủ sức gồng gánh

Uruguay là quốc gia nhỏ ở Nam Mỹ nằm giữa Argentina và Brazil với chỉ vỏn vẹn hơn 3 triệu dân. Nhưng thập kỷ trước, nền bóng đá nước này lại sản sinh ra cùng lúc hai tiền đạo đẳng cấp. Luis Suarez và Edinson Cavani nằm trong nhóm những chân sút xuất sắc nhất thế hệ của mình, không chỉ ở quốc gia mà còn là trên thế giới. Nếu tính cả Diego Forlan của thập niên 2000, tiền đạo đàn anh đã cùng Suarez và Cavani làm nên một thế hệ cầu thủ Uruguay tài năng, đội tuyển nước này có cùng lúc 3 tiền đạo đẳng cấp thế giới.

 

Suarez và Cavani cùng đến từ Salto, cùng sinh năm 1987 và chỉ hơn kém nhau gần 1 tháng tuổi. Họ đã cùng nhau chinh chiến qua vòng chung kết 2010 và lọt vào tới vòng bán kết. Họ đã cùng nhau giành chức vô địch Copa America 2011. Trong quãng thời gian đỉnh cao của mình, họ chính là hai chủ công của Uruguay trên khắp các đấu trường. 

 

Đẳng cấp của Cavani và Suarez là không cần phải bàn cãi, nhưng giờ đây cả hai đã đều 34 tuổi và trong giai đoạn cuối cùng của sự nghiệp. Và khi họ không thể gồng gánh hang công Uruguay được nữa, đội bóng này đang đứng trước nguy cơ trở thành khán giả của vòng chung kết World Cup 2022. Trong 4 trận vòng loại World Cup gần nhất, Uruguay hòa 1 thua 3, Suarez chỉ ghi 1 bàn trong khi Cavani không có pha lập công nào. Và nếu họ phải ngồi nhà ở kỳ World Cup năm sau, đó thực sự là đoạn kết buồn cho một thế hệ tài năng của bóng đá Uruguay, như Diego Forlan chia sẻ về câu chuyện này: “Tôi sẽ rất đau đớn nếu mọi thứ kết thúc như vậy”.

 

Với người Uruguay, bóng đá cũng là một phần quan trọng. Eduardo Galeano, nhà văn người Uruguay, từng viết: “Uruguay không có lịch sử, thay vào đó là bóng đá”. Câu này như một sự châm biếm cho một quá khứ đen tối của đất nước Uruguay trong thế kỷ 20. Bóng đá giống như một thứ để làm quên đi những mặt không tốt của xã hội. Nhà xã hội học Sebastian Bonilla cho rằng đội tuyển bóng đá Uruguay được nhiều người coi như một phản đề cho sự đen tối của thời kỳ quân phiệt trong thế kỷ 20.

 

Nhắc tới bóng đá Uruguay là nói tới khái niệm “Garra Charrua” (Tạm dịch: Vuốt của người Charrua). Đây là một khái niệm tương đối trừu tượng, nó thể hiện cho sự dũng mãnh, tinh thần đấu tranh, không từ bỏ của người Charrua – tộc người bản địa ở Uruguay ngày xưa. Diego Forlan nói: “Garra Charrua là thứ mà chúng tôi vô cùng tự hào, ngay cả khi mọi người chưa hiểu về nó. Nó giống như thể bạn đã chiến đấu đến hơi thở cuối cùng nhưng vẫn muốn cống hiến nhiều hơn nữa. Đôi khi, trong phút cuối cùng trước những đội bóng lớn, bạn không nghĩ mình có cơ hội chiến thắng nhưng ở Uruguay mọi người sẽ nói với nhau về Garra Charrua”.

 

Người Charrua trong quá khứ đã phải chiến đấu để bảo vệ lãnh thổ của mình trước sự xâm lấn của người châu Âu. Dù sự chiến đấu ấy bất thành, nhưng tinh thần của họ chính là thứ mà bóng đá Uruguay muốn kế thừa. Là một quốc gia nhỏ ở Nam Mỹ, Uruguay khó lòng so sánh với Brazil và Argentina về tiềm lực, nhưng họ đã 2 lần vô địch World Cup và 15 lần đoạt Copa America.

 

Nhà văn Eduardo Galeano miêu tả về bóng đá Uruguay trong cuốn “Soccer in Sun and Shadow” rằng: “Giống như tango, bóng đá nở rộ trong những khu ổ chuột. Bằng đôi chân của những người nghệ sĩ bậc thầy, trái bóng được gẩy lên như thể một cây guitar. Hết trận này đến trận khác, đám đông tụ lại để xem những người đàn ông nhanh nhẹn như những chú sóc đang chơi cờ bằng một trái bóng”.

 

Bóng đá Uruguay nổi tiếng bởi cả những nghệ sĩ lẫn các cầu thủ làm tất cả những gì có thể, bao gồm cả những chiêu trò không đẹp mắt, để giành chiến thắng. Đó là một truyền thống đã có từ xưa. Chung kết World Cup 1930, Uruguay giành chiến thắng 4-2 trước Argentina. Hector Castro là người ghi bàn ấn định chiến thắng cho La Celeste và cũng chính ông có một tình huống sử dụng cánh tay để đánh nguội đối thủ khi trọng tài không nhìn.

 

World Cup 1986, Uruguay bước vào trận đấu cuối cùng gặp Scotland của Alex Ferguson trong thế bị dồn vào chân tường khi mới chỉ dành 1 điểm sau 2 lượt trận đầu tiên. Scotland lúc đó cũng chỉ có 1 điểm nhưng thua họ về chỉ số phụ. Nếu cầm hòa đối thủ, Uruguay sẽ có cơ hội đi tiếp với tư cách một trong bốn đội xếp thứ ba có thành tích tốt nhất. Và người Uruguay đã sử dụng mọi chiêu trò có thể như đánh nguội, câu giờ, ăn vạ để đạt được mục đích đó. Thậm chí hậu vệ Jose Batista còn bị đuổi khỏi sân ngay từ phút đầu tiên. 

Tiền đạo Graeme Sharp của Scotland nhớ lại: “Họ khạc nhổ vào gáy bạn, giật tóc bạn”. Nhưng Uruguay không quan tâm tới sự xấu xí đó, thứ họ cần chỉ là đạt được mục đích. Cuối cùng họ cũng làm được khi Scotland không thể nào chọc thủng lưới của thủ môn Fernando Alvez. Cây bút Aidan Williams của These Football Times tin rằng trong thế hệ ya, chỉ duy nhất Enzo Francescoli – thần tượng của Zinedine Zidane với lối chơi hào hoa, tinh tế - là trung thành với những phẩm chất nghệ sĩ của bóng đá Uruguay.

 

Cả phẩm chất nghệ sĩ lẫn nghệ thuật hắc ám là thứ song hành trong đời sống bóng đá Uruguay, và có lẽ hiện thân rõ nét trong kỷ nguyên hiện đại không ai khác ngoài Luis Suarez. Từ cắn đối phương, chủ động dùng tay truy cản một bàn thắng của đối thủ,… cho đến những cú xỏ háng, đánh gót, những bàn thắng đẹp, Suarez đều đã làm hết. Dù hiện thân là “trắng” hay “đen”, Suarez vẫn là người hùng của Uruguay. Anh truyền tải thứ tinh thần Garra Charrua của ông cha vào sân cỏ.

 

Nhưng giờ đây, khi Suarez đã già và bắt đầu chùn chân mỏi gối, Cavani cũng không còn thể lực sung mãn nhất, Uruguay không có một ai kế thừa lại vị trí của hai ngôi sao này. Họ vẫn có những tài năng trẻ triển vọng như Ronald Araujo, Federico Valverde, nhưng nhìn trên hang công thật sự là nỗi lo lắng về khoảng trống mà hai lão tướng tới từ Salto sẽ để lại.

 

Lúc này, người Uruguay cần tinh thần của Garra Charrua hơn bao giờ hết để giúp họ vượt qua thử thách khó khăn hiện tại.