Shevchenko sang tuổi 39: 3 năm trong nỗi nhớ người anh hùng

Không có gì nghi ngờ nếu nói Andriy Shevchenko là hiện thân của quê hương Ukraine. Cầu thủ sinh năm 1976 là người duy nhất của đất nước này giành Ballon d'Or hay còn gọi là Quả bóng vàng châu Âu. Huyền thoại Oleh Blokhin cũng giành giải nhưng đại diện cho Liên Xô năm 1975, tương tự là trường hợp của Ihor Belanov năm 1985. Khi lên 10, Shevchenko đã tận mắt chứng kiến thảm họa hạt nhân khủng khiếp Chernobyl xảy ra. Gia đình của anh đã phải di chuyển về phía đông tới Donetsk để tránh hít phải các bức xạ, nguyên nhân dẫn tới cái chết của khoảng 4.000 người dân đồng thời tạo nên rất nhiều sinh linh khuyết tật từ đó tới nay. Shevchenko không bao giờ quên nỗi kinh hoàng đó và những ký ức khổ đau đã thúc đẩy anh sau này trở thành đại sứ cho làng trẻ em SOS.

Sheva bắt đầu sự nghiệp chơi bóng khi gia nhập một trường chuyên thể thao tại Kiev đúng vào năm diễn ra thảm họa Chernobyl 1986. Chơi tiền đạo giống như thần trượng Oleh Blokhin, anh từng tham dự giải U14 tại xứ Wales mang tên Ian Rush Cup, tên huyền thoại lừng lẫy của Liverpool. Với thành tích ghi bàn xuất sắc nhất giải, cậu bé Sheva đã được chính Ian Rush tặng cho một đôi giày mà anh vẫn giữ tới ngày nay. Tới năm 17 tuổi, anh đã được đôn lên đội 1 Dynamo Kiev, trở thành trụ cột giúp họ thống trị Ukraine suốt từ năm 1994 tới 1999 với 5 chức vô địch QG liên tiếp.

Shevchenko khởi nghiệp trong màu áo Dynamo Kiev

Đặc biệt trong giai đọan 1997 tới 1999, dưới sự dẫn dắt của HLV vĩ đại Valeriy Lobanovskyi, anh cùng Serhiy Rebrov hợp thành cặp tấn công đình đám châu Âu. Trong những chiến tích tại châu Âu khi chơi cho Dynamo Kiev của Sheva, có thể kể tới cú hat-trick vào lưới Barcelona ngay tại sân Nou Camp tháng 11 năm 1997, thêm một cú hat-trick nữa vào lưới “Gã khổng lồ” Tây Ban Nha khác Real Madrid ở mùa 1998/99 và cú đúp vào lưới Bayern Munich tại bán kết mùa 1998/99. Với 16 bàn chỉ trong vòng 24 trận tại Champions League giai đoạn 1997-1999, anh trở thành món hàng hot nhất thế giới.

Mùa hè năm 1999, AC Milan là đội may mắn nhất khi chi 25 triệu Euro để sở hữu Sheva. Sau những thành công chói lọi tại Kiev, anh tiếp tục tỏa sáng tại kinh đô thời trang Milan khi trở thành cầu thủ nước ngoài đầu tiên giành Chiếc giày vàng Serie A kể từ sau Michel Platini trong mùa 1983/1984 với 24 bàn sau 32 trận dù mới chân ướt chân ráo tới. Dù Milan đang trong quá trình giá hóa lực lượng và không đạt thành tích cao thì tiền đạo khi đó mới 23,24 tuổi vẫn tằng tằng nhả đạn. Tương tự là mùa 2000/2001 với 24 bàn/56 bàn của Milan tại Serie A do công Sheva.

Sau một số biến động trên chiếc ghế HLV, Carlo Ancelotti đã được trao trọng trách và với Sheva, ông ngày một giống với Lobanovskyi tạo nhiều ảnh hưởng tích cực tới anh. Dù mùa 2002/2003 bị làm phiền bởi các chấn thương háng và lưng dẫn tới chỉ có 10 bàn nhưng kỳ lạ thay đó lại là thời gian thành công nhất của anh tại Milan. "Chú linh dương" đã đóng vai trò then chốt trong chiến thắng của Milan trước Real Madrid ở vòng bảng Champions League để chiếm ngôi đầu tránh Manchester United tại tứ kết (ghi 1 bàn). Tiếp tục lập công ở tứ kết và bán kết giúp Rossoneri vượt qua Ajax (3-2 chung cuộc) và kình địch Inter Milan (1-1, đi tiếp nhờ luật bàn thắng sân khách) trước khi thực hiện quả phạt đền quyết định mang về chức vô địch châu Âu năm 2003. Cũng mùa hè năm đó, Sheva đã mang chiếc cúp danh giá này tới viếng trước mộ Lobanovskyi, HLV ông xem như cha tại Kiev.

Những ngày tháng tươi đẹp nhất của Sheva là ở Milan

Đó cũng là thời điểm mà tỷ phú Roman Abramovich mới mua lại Chelsea, ông cùng Sheva gặp nhau tại một khách sạn Milan và có một một cuộc trò chuyện thân mật. Ở đó, Abramovich đã đưa ra một lời đề nghị không chính thức mà anh khi đó đã lịch sự từ chối. Nhưng sự quan tâm này của nhà tài phiệt cùng chung ngôn ngữ đã khiến Sheva như bị ám ảnh, bị thúc giục. 3 mùa sau đó, tiền đạo người Ukraine chơi rất hay trong màu áo Milan với lần lượt mùa 2003/2004 ghi 29 bàn, mùa 2004/2005 ghi 26 bàn và mùa 2005/2006 con số này là 28. Nhưng điều đó càng khiến cho Chelsea thêm quyết tâm chiêu mộ ngôi sao sáng của Serie A ngay cả khi anh gia hạn hợp đồng vào năm 2004.

Cuối cùng, tới năm 2006, nỗ lực theo đuổi của Chelsea và Abramovich cũng được đền đáp khi Sheva đề nghị Milan cho phép chuyển nhượng và đã được chấp thuận. Anh tới đội bóng thành London với mức giá kỷ lục tại Anh khi đó: 31 triệu bảng cùng mức lương 130 nghìn bảng/ tuần. Tại sân Stamford Bridge, anh cùng Didier Drogba trên lý thuyết được xem là sự kết hợp tuyệt vời khi người này có sức mạnh, càn lướt còn người kia có sự thông minh, tinh tế. Nhưng đời không như là mơ khi chỉ có mình Drogba tỏa sáng còn Sheva ngược lại chìm dần vào bóng tối. Trong suốt 77 lần ra sân cho Chelsea, anh chỉ ghi được có 22 bàn, hiệu suất kém xa so với khi còn ở Dynamo Kiev hay Milan. Sau khi Jose Mourinho bị sa thải, Avram Grant lên tạm quyền và mang về Nicolas Anelka, đánh dấu thời điểm Sheva trở thành người thừa.

"Cơn gió phương đông" lụi tàn trên băng ghế dự bị của Chelsea

Bước vào mùa giải 2008/09 với độ tuổi 32, Sheva đã không thể cạnh tranh được với cả tài năng trẻ Franco Di Santo tại Chelsea và đã phải quay trở lại Milan để tìm lại chính mình. Nhưng hi vọng đó rốt cục cũng chỉ trong giấc mơ của Sheva, của các tifosi mà thôi bởi trong suốt 26 lần ra sân mùa đó anh chỉ có 2 bàn. Khi sự nghiệp đang xuống dốc, cô vợ người Mỹ Kristin Pazik khuyên Sheva nên sang giải Nhà nghề MLS thi đấu nhưng quyết định của anh là hồi hương trở lại làm thành viên Dynamo Kiev và kết thúc sự nghiệp đây sau 3 mùa giải, ở độ tuổi 36.

Trong sự nghiệp thi đấu quốc tế, Sheva đã có 111 lần ra sân cho ĐT Ukraine, ghi được 48 bàn thắng. Nhưng trong màu áo ĐTQG, phải thừa nhận rằng anh đã quá đen đủi. Năm 1998, anh cùng Ukraine dừng chân tại vòng play-off trước Croatia (chung cuộc 1-3) dù đã ghi tới 4 bàn ở tuổi 22. Sau đó 2 năm cũng tại vòng play-off Euro 2000, một kịch bản tương tự xảy ra khi Ukraine đứng thứ 2 trong bảng đấu, Sheva đóng góp 4 bàn nhưng rồi lại lỗi hẹn với VCK khi bị đánh bật đầy tiếc nuối trước Slovenia (2-3). Tại vòng loại World Cup 2002, Sheva gần như một mình đưa Ukraine xếp nhì bảng với 10 bàn thắng, nhưng ĐT của anh đụng ngay phải ông lớn Đức tại vòng play-off và lại ôm hận thêm lần nữa (thua 1-5). Phải tới năm 2006, Sheva ở tuổi 30 mới thỏa nguyện được chơi VCK một giải đấu lớn lần đầu cùng Ukraine khi họ đứng đầu trong bảng đấu của mình.

Tới năm 2012, khi gần 36 tuổi, Sheva đã được so tài ở VCK Euro 2012 nơi Ukraine là đồng chủ nhà với Ba Lan. Ngay ở trận đầu tiên tại giải, Sheva khi đó được xem là hết thời đã có một cú đúp giúp đội tuyển Đông Âu ngược dòng đánh bại Thụy Điển 2-1 làm nức lòng người hâm mộ. Cả hai bàn đều từ những cú đánh đầu, nó chứng minh dù không còn tốc độ như trước nhưng bản năng săn bàn của anh vẫn còn nguyên. Chấn thương đầu gối sau đó khiến Sheva chỉ vào sân ở 20 phút cuối trận đấu quyết định với Anh và nó tạo ra một sự tiếc nuối lớn không kém gì việc Ukraine đứng thứ 3 và dừng bước ngay vòng bảng. Kể từ đó, người ta không còn thấy Sheva trên sân cỏ nữa. Anh diện vest nhiều hơn và gia nhập chính trường.

Hình ảnh thường thấy thời gian qua của Sheva là trên sân golf

Ngay tháng 6 năm 2012, Sheva tham gia đảng Ukraine tiến lên (trước đây gọi là Đảng Dân chủ Xã hội) và có tên trong danh sách bầu cử đại biểu quốc hội. Từng tuyên bố sẽ trở thành Huấn luyện viên sau khi nghỉ chơi bóng nhưng cuối cùng ngay cả khi không đủ số phiếu bước vào nghị trường, cựu cầu thủ có biệt danh “Cơn gió phương Đông” cũng không quay lại với các sân bóng đá. Anh chuyển sang chơi golf chuyên nghiệp và nghe nói cũng chưa thể có nhiều thành công khi khởi nghiệp. Nhưng dù làm gì, dù thành công hay không, người hâm mộ vẫn dõi theo và ủng hộ cho Sheva, người đã tạo nên cho họ những ký ức không thể nào quên vào thập niên 2000.

Hôm nay 29 tháng 9. Mừng sinh nhật anh, Sheva!

Những pha lập công ấn tượng của Andriy Shevchenko trong sự nghiệp


Mạnh Hùng