Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) vừa công bố 10 gương mặt sẽ đua tranh giải thưởng được ví như phiên bản châu Âu của danh hiệu "Quả bóng vàng FIFA" và từ bản danh sách này, có rất nhiều thứ đáng để bàn luận.
Theo đúng như thể lệ và công bố của UEFA thì giải thưởng được trao mang tên "Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu mùa bóng 2013/2014", ra đời từ năm 2011 như một sự cạnh tranh ngầm với "Quả bóng vàng FIFA" vốn được xem là danh hiệu cá nhân cao quý nhất hiện nay do Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) bầu chọn và xét giải. Bởi thế, giới chuyên môn và truyền thông vẫn mặc định coi "Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu" chính là "Quả bóng vàng châu Âu" dù về cơ bản, còn lâu mới sánh bằng "Quả bóng vàng FIFA (hoặc thay FIFA bằng từ thế giới cũng chẳng sai)". Thực ra, trong quá khứ, từng tồn tại cái gọi là "Quả bóng vàng châu Âu" song do tờ báo thể thao hàng đầu nước Pháp, France Football chủ trì và những người tham gia bầu chọn ra giải thưởng là đội ngũ nhà báo thể thao tại lục địa già. Giải thưởng này đã tồn tại suốt từ năm 1956 đến năm 2009 và cuối cùng, France Football quyết định đồng ý sát nhập với danh hiệu "Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới" của FIFA (ra đời vào năm 1991, do các Liên đoàn bóng đá quốc gia thành viên FIFA lựa chọn chứ không phải nhà báo) để trở thành "Quả bóng vàng FIFA" như ngày nay. Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới việc sát nhập là do càng về sau, cả hai danh hiệu thường chỉ thuộc về một cái tên duy nhất.
 |
Tuy nhiên, từ năm 2011, chẳng rõ có phải UEFA cảm thấy danh hiệu "Quả bóng vàng FIFA" có vấn đề, không công bằng mà cơ quan quyền lực nhất làng túc cầu giáo lục địa già đã quyết định hình thành ra giải thưởng cá nhân mới mà theo suy nghĩ của nhiều người, đích thực là "Quả bóng vàng châu Âu" phiên bản mới dù trên "văn bản giấy tờ" UEFA chỉ lấy tên "là Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu trong mùa giải". Bởi từ xưa đến nay, Châu Âu luôn sở hữu trình độ phát triển bóng đá số 1 hành tinh nên đương nhiên, ai hay nhất châu Âu thì tất yếu cũng phải đứng đầu thế giới. Thêm một lý do để người ta tin rằng UEFA "ngấm ngầm" đối đầu với FIFA. Đó là đội ngũ nhân vật xét giải thưởng này chính là .... các nhà báo hoạt động tại châu Âu, giống hệt cách làm của France Football hồi nào (thực ra, tại cuộc bầu chọn "Quả bóng vàng FIFA", các nhà báo cũng được tham dự do chính France Football mới tuy nhiên số lượng không thể đông đảo bằng đại diện từ gần 200 Liên đoàn bóng đá quốc gia thành viên FIFA và mỗi nước được gửi tới 3 lá phiếu từ chủ tịch Liên đoàn, HLV trưởng ĐTQG và đội trưởng ĐTQG).
Tính cho tới nay, đã có 3 cầu thủ đoạt được danh hiệu này từ UEFA và đều khá thuyết phục. Đó là Lionel Messi (2010-2011); Andres Iniesta (2011-2012) và Franck Ribery (2012-2013). Ngay ở bản danh sách sơ bộ 10 người (sau đó sẽ được rút gọn xuống còn 3) thì cũng đều thể hiện tương đối sát với đời sống bóng đá tại châu Âu trong mùa giải vừa qua. Tuy nhiên, năm nay, mọi giá trị có vẻ đảo lộn tất cả, chủ yếu do cái giải đấu mang tên World Cup 2014. Trước tiên, cần phải khẳng định, từ cái tên gọi chính thống mà UEFA đưa ra ("Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu mùa bóng 2013/2014") thì mặc định ai cũng hiểu giải thưởng sẽ phải thuộc về một cầu thủ (không phân biệt quốc tịch) đã chơi bóng tại châu Âu mùa vừa rồi và căn cứ để xét giải là phong độ, màn trình diễn ở mùa vừa rồi (tức là phải chấm dứt từ cuối tháng 5 vừa qua).
Ấy thế mà nhìn vào danh sách 10 ứng cử viên mà UEFA công bố, xuất hiện không ít gương mặt mà việc họ có mặt trong danh sách này chắc chắn hoàn toàn do màn trình diễn nổi bật ở ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh vừa qua chứ không phải xét theo cả mùa giải 2013-2014. Nổi bật nhất là trường hợp của James Rodriguez, cầu thủ vừa đoạt danh hiệu "Chiếc giày vàng World Cup" nhưng tại Monaco mùa trước, tiền vệ 22 tuổi người Colombia thể hiện khá bình thường, không nổi trội, chưa nói gì đến xét trên bình diện cả châu lục. Tiếp đến sự hiện diện của Muller, Neuer hay Robben (đều thuộc Bayern Munich) cũng không thật sự thuyết phục nếu như gạt qua một bên những gì họ thể hiện tại World Cup 2014. Thậm chí Đức mà không giành chức VĐTG thì tin chắc, ngay cả thủ quân Phillip Lahm cũng khó lọt vào Top 10 châu Âu và hậu vệ xứng đáng có mặt trong nhóm này (nếu chỉ căn cứ vào phong độ tại CLB mùa vừa rồi) phải là Sergio Ramos của Real Madrid. Đúng là, mùa trước Bayern đã thống trị tuyệt đối Bundesliga nhưng đừng quên tại Champions League (thành tích tại giải đấu này chắc chắn sẽ chiếm vai trò quan trọng trong việc xét giải. Bằng chứng Messi và Ribery đã được tôn vinh nhờ chơi nổi bật, giúp Barca và Bayern vô địch Champions League), "Hùm xám" bị Real hạ nhục không thương tiếc ở bán kết.
 |
| Liệu Messi có thâu tóm tiếp một danh hiệu cá nhân nữa khi mà anh vẫn chơi xuất sắc tại Barca, bất chấp đội bóng lâm vào cảnh trắng tay nhưng tại World Cup 2014, anh cũng thể hiện phong độ không tồi, hoàn toàn ăn đứt đại địch thủ Ronaldo hay đồng đội mới Luis Suarez, hai gương mặt sáng giá khác cho giải thưởng "Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu 2013-2014" |
Tuy nhiên, điều đáng nói ở đây World Cup 2014 do FIFA tổ chức chứ không hề thuộc hệ thống giải đấu trong năm của UEFA nên không thể kéo World Cup vào "chung mâm" với các giải VĐQG châu Âu hay các cúp châu Âu, nhất là khi phạm vi UEFA công bố chỉ là mùa giải 2013-2014 mà thôi. Ở mùa bóng 2011-2012, người ta hoàn toàn có thể thông cảm cho UEFA khi họ vinh danh Andres Iniesta mà chủ yếu nhờ vào đóng góp lớn của anh trong chiến tích vô địch Euro 2012 của ĐT Tây Ban Nha bởi đơn giản, Euro là giải đấu do UEFA tổ chức nên việc tính thêm Euro vào cả mùa giải cũng là chuyện hơp lý. Rõ ràng chính cách lựa chọn ứng cử viên của UEFA cho giải thưởng "Quả bóng vàng châu Âu 2013-2014" lại dựa vào World Cup 2014 khiến không ít người khi nhìn vào những gương mặt còn lại trong Top 10 không khỏi hoang mang, khó hiểu xen lẫn "buồn cười" vì sự không đồng nhất. Nếu chiếu theo phong độ ở cấp CLB mùa trước thì chắc chắn, sự hiện diện của Cristiano Ronaldo, Di Maria, Diego Costa, Luis Suarez và cả Lionel Messi là quá thuyết phục (Barca của M10 tuy trắng tay nhưng xét về thành tích cá nhân thì Messi vẫn là số 1 tại Barca và thuộc top đầu châu Âu). Song nếu tính về màn trình diễn tại World Cup thì chắc chắn Ronaldo và Costa không xứng đáng có mặt trong nhóm này bởi ai cũng rõ, họ thể hiện tệ đến mức nào tại Brazil.
Phải chăng UEFA muốn tìm sự dung hoà để tránh bị FIFA trách cứ mang tư tưởng cục bộ "châu lục chủ nghĩa" nếu không đưa vào vài cầu thủ chơi xuất sắc tại World Cup 2014 mà không cần quá nổi bật tại CLB mùa vừa rồi. Còn cái tên của danh hiệu thì đã thống nhất từ đầu nên không thể tự dưng sáng tạo ra riêng một cái mới cho mùa giải 2013-2014 nhằm phù hợp hơn với tiêu chí lựa chọn "đặc biệt" của UEFA dành riêng cho những năm mà có World Cup diễn ra. Cũng còn may, đến ngày 14/8, UEFA sẽ rút ngắn danh sách này chỉ còn 3 cái tên lọt vào "chung khảo" để từ đó các nhà báo tiến hành bầu chọn. Dự kiến, chủ nhân mới của giải thưởng sẽ được UEFA công bố vào ngày 28/8 tại Monaco, trong lễ bốc thăm chia bảng Champions League 2014-15. Chắc chắn dư luận sẽ không "nổi sóng" nếu như Messi, Suarez, Ronaldo hay Di Maria có mặt trong Top 3 bởi đánh giá tổng thể và "dung hoà" (tức là cộng thêm cả World Cup 2014) thì họ chắc chắn trên cơ những người còn lại (Ronaldo mờ nhạt tại World Cup 2014 nhưng anh lại là nhân tố then chốt giúp Real lần thứ 10 vô địch Champions League đông thời Ronaldo còn chia sẻ danh hiệu "Chiếc giày vàng châu Âu" cùng Suarez dành cho cầu thủ ghi nhiều bàn nhất tại giải VĐQG). Nhưng nếu James Rodriguez hay nhóm tuyển thủ Đức có mặt ở Top 3, thậm chí tệ hơn được nhận giải thì không còn gì phải bàn cãi, cái danh hiệu "Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu 2013-2014" trở thành "trò hề" và bị biến thành tấm gương phản chiếu riêng World Cup 2014 chứ không phải cả một quá trình của mùa giải. Như thế, ý định vô cùng cao đẹp của UEFA về một giải thưởng "công tâm" hơn "Quả bóng vàng FIFA" e rằng đã bị phá sản.
Danh sách 10 đề cử cho giải Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu 2013-14
1. Diego Costa (TBN, Atlético Madrid – Chelsea)
2. Ángel Di María (Argentina, Real Madrid)
3. James Rodríguez (Colombia, AS Monaco)
4. Philipp Lahm (Đức, Bayern Munich)
5. Lionel Messi (Argentina, Barcelona)
6. Thomas Müller (Đức, Bayern Munich)
7. Manuel Neuer (Đức, Bayern Munich)
8. Arjen Robben (Hà Lan, Bayern Munich)
9. Cristiano Ronaldo (Bồ Đào Nha, Real Madrid)
10. Luis Suárez (Uruguay, Liverpool – Barcelona)
Bảo Phương
